روز جهانی عدالت اجتماعی

نقش روشنفکرنوشته: ادوارد سعیدبرگردان: دکتر حمید عضدانلوانتشارات آموزش چاپ اول، ۱۳۷۷۱۷۵ صفحه......................یادداشت‌برداری: سعید عبداللهی ــ آذر ۱۴۰۲ قسمت چهارمدر استیصال نگه‌داشتن ملت‌ها و سنت‌هاــ اروپا و غرب دیگر شاخص‌های معیار چالش‌ناپذیر برای بقیه‌ی جهان نیستند. فروپاشی امپراطوری‌های مستعمره بعد از جنگ جهانی دوم، دامنه‌ی توانایی اروپا را برای پرتوافشانی روشنفکری و سیاسی بر مناطقی که قبلاً مکان‌های تاریک کره‌ی ارض نامیده می‌شد، کاهش داد. ص ۵۹ــ مشکل خاص روشنفکر این است که در هر جامعه‌یی یک اجتماع زبانی(Language Community) وجود دارد که تابع عادات شیوه‌ی گفتاری است که از قبل وجود داشته است. یکی از کاردکردهای اصلی این اجتماع زبانی حفظ وضعیت موجود و اطمینان از این است که کارها آرام، پایدار و چالش‌ناپذیر پیش بروند. جورج اورول در رساله خود تحت عنوان «سیاست و زبان انگلیسی» درباره‌ی این مسأله به‌صورتی بسیار قانع‌کننده صحبت می‌کند. به‌عقیده‌ی او عبارت‌های پیش پا افتاده، استعاره‌های فرسوده و منسوخ و نوشتارهای سست، نمونه‌های «پوسیدگی و زوال زبان» هستند. در نتیجه ذهن کرخ و بی‌حس می‌شود و غیر فعال می‌ماند. مادام که زبان، اثر موسیقی متن در یک فروشگاه بزرگ را داشته باشد، آگاهی از میان رفته و ذهن برای قبول انفعالی ایده‌ها و احساسات ناآزموده مهیا می‌شود. ص ۶۲ــ نگرانی جورج اورول در این رساله ــ که در سال ۱۹۴۶ نوشته شده ــ تجاوزی بود تدریجی که از جانب سیاست‌مداران عوام‌فریب به فکر و ذهن انگلیسیان تحمیل شده بود. به‌عقیده‌ی او «زبان سیاسی برای راست جلوه دادن دروغ‌ها، محترم شمردن آدم‌کشی‌ها و در ظاهر منسجم نشان دادن نابسامانی‌ها طرح‌ریزی شده است. این مسأله با تفاوت‌هایی، در مورد همه‌ی اح روز جهانی عدالت اجتماعی...

نقش روشنفکرنوشته: ادوارد سعیدبرگردان: دکتر حمید عضدانلوانتشارات آموزش چاپ اول، ۱۳۷۷۱۷۵ صفحه......................یادداشت‌برداری: سعید عبداللهی ــ آذر ۱۴۰۲قسمت پنجمــ در هیچ کشوری بیش از ژاپنِ مدرن، ارتباط و اثر متقابل میان مقتضیات همگانی و صف‌بندی روشنفکری به‌صورتی تراژیک مشکل‌ساز و آزاردهنده نبوده است. به‌دنبال استقرار مجدد می‌جی در ۱۸۶۸ که امپراتور را بازگرداند، فئودالبزم الغاء‌شده و دوره‌ی سازندگی آگاهانه‌ی یک ایدئولوژی مرکب آغاز شد. این خود به‌صورت مصیبت‌باری به بسط و گسترش نظامی فاشیست و تباهی‌یی ملی منجر شد که در اوج خود به شکست امپراتوری ژاپن در ۱۹۴۵ انجامید. ایدئولوژی امپراتوری مخلوق روشنفکران دوره‌ی می‌جی بود؛ از آن‌جا که منبع اصلی آن از جانب یک احساس تدافعی ملی، آن هم در سطحی مادون، تغذیه شده بود، در ۱۹۱۵ به ملی‌گرایی تمام‌عیاری تبدیل شد که در عین حال می‌توانست به نظامی‌گری افراطی، تقدیس امپراتور و گونه‌یی بوم‌پرستی تبدیل شود که فرد را مطیع حکومت کند. این ایدئولوژی هم‌چنین باعث بدنامی سایر نژادها تا حدی شد که در دهه‌ی ۱۹۳۰ برایشان این امکان را آفرید که تحت نام برتری نژاد ژاپنی، تعمداً دست به کشتار فجیع چینی‌ها بزنند.یکی از شرم‌آورترین حوادث در تاریخ مدرن روشنفکری، زمانی رخ داد که روشنفکران ژاپنی و آمریکایی، در جریان جنگ دوم جهانی، در مقیاسی وسیع در نبرد ملی و نژادیِ بدنام کردن و در نهایت پست و خوار شمردن یکدیگر شرکت کردند. صص ۷۶ و ۷۷ــ هم‌وطنان روشنفکر، در دوران‌های تاریک از او انتظار دارند تا صادقانه نماینده‌ی آن‌ها باشد و دردها و رنج‌های ملی‌شان را بیان کند. ص ۷۸ــ در کارهای هنری، بسیاری از رمان‌نویسان، نقاشان و شاعران مانند پیکاسو و نرودا تجسم تجربیات تاریخی مردم روز جهانی عدالت اجتماعی...

نقش روشنفکرنوشته: ادوارد سعیدبرگردان: دکتر حمید عضدانلوانتشارات آموزش چاپ اول، ۱۳۷۷۱۷۵ صفحه......................یادداشت‌برداری: سعید عبداللهی ــ آذر ۱۴۰۲قسمت ششمحرفه‌یی‌ها و آماتورهاــ اگر فرد روشنفکر را یک آرمان‌گرای کامل، سلحشوری تابنده، بسی بی‌آلایش و آزاده تصور کنیم که از هرگونه خواسته‌های مادی به‌دور و نسبت به آن‌ها بدگمان است، موضوع را جدی نگرفته‌ایم. هیچ‌کس نمی‌تواند از چنین آزمونی سرافراز بیرون بیاید. ص ۱۰۹ــ همه‌ی انسان‌ها را جامعه احاطه کرده است؛ فرق نمی‌کند آن جامعه چقدر باز و آزاد است و آن فرد تا چه حد برخلاف مسیر شنا می‌کند. ص ۱۱۰ــ روشنفکر بودن هیچ تناقضی با آکادمیک بودن یا نوازنده‌ی پیانو بودن ندارد...این امر در مورد روشنفکران آکادمیک، مثلاً تاریخ‌نگاران نیز صادق است: آن‌ها کلاً به تفکر تاریخ‌نویسی، تداوم سنت‌ها و نقش زبان در جامعه شکل تازه‌یی بخشیده‌اند...هرچند که کار آن‌ها بیشتر در محیط آکادمیک نشو و نما کرده است، در ورای دنیای آکادمیک اشاعه و انتشار می‌یابد. صص ۱۱۳ و ۱۱۴ــ روشنفکر نمونه‌ی یک تمثال تندیس‌گونه نیست، بلکه یک حرفه، انرژی و نیروی سرسخت و خودسر فردی است که هم‌چون پژواکی قابل تشخیص و متعهد، در زبان و در جامعه، همراه با مباحث فراوانی که جملگی آن‌ها در نهایت با ترکیبی از روشنگری، رهایی و آزادی در ارتباط‌‌اند، درگیر است. ص ۱۱۴ــ نظر «کارشناسی» مآلاً با علم ارتباط چندانی ندارد. بعضی مطالبی که نوآم چامسکی در مورد جنگ ویتنام عرضه کرده، از هر نظر[دامنه و دقت بحث] غنی‌تر از نوشته‌های مشابهی است که کارشناسان تأیید‌شده ارائه کرده‌اند. در حقیقت آن‌جا که چامسکی در ورای تصورات میهن‌پرستانه‌ی مرسوم[که شامل این ایده بود که «ما» برای کمک به متحدان خود می‌آییم یا روز جهانی عدالت اجتماعی...

پشت سر*س. ع. نسیم*پشت سر، مجنون‌ترپشت سر از خون، ترپشت سر، آه...از گذرپشت سر در هر ورقواژه‌ها بیدارترلیک سیاسان دهراز یکی کفتارتر!۲۲ دی ۱۴۰۲برچسب‌ها: نقد تاریخی, نقد ادبی, شعر روز جهانی عدالت اجتماعی...

تپش فرعون*س. ع. نسیم*انکار زیبایینابیناییِ خرد.انکار داناییشقاوت جهل.انکار تمنای آزادیتپش فرعون در سینه‌ات.*۳۱ مرداد ۱۴۰۲برچسب‌ها: آزادی, اختیار, آگاهی روز جهانی عدالت اجتماعی...

آهنگ تو*س. ع. نسیم*غمت «تار» شکوه نغمه‌ام شدحزین‌سنتور سوز قصه‌ام شدجهان از روی آهنگ تو برخاستدلاویزی شد و دل‌بسته‌ام شد...*۲۳ دی ۱۴۰۲برچسب‌ها: دو بیتی, چهارپاره, عاشقانه, شعر روز جهانی عدالت اجتماعی...

عبور از یلدا؛ چه آیین فلسفیِ زیبایی!*یکی از دیرینه‌ترین آیین‌های فرهنگی، تاریخی و ملی کشورمان را گرامی داشتیم؛ عبور از طولانی‌ترین شب، با شادی‌ِ گردهمایی‌ها و جشن‌های پیوندده مهربانی و نشاط رنگین برکت ضیافت‌هایش. اگرچه دامن فقر بر ردای یلدا، در بسیاری خانه‌های میهن، نگذاشت این آیین و جشن ملی، قواره‌یی یک‌پارچه و هم‌پیوند در سراسر ایران‌زمین داشته باشد.*یلدا را در تقویم‌ها و نگاره‌های تاریخی، سالیان طولانی سفر کرده و شناخته‌ایم؛می‌سناسیمش که اسم و واژه‌ی وصف‌کننده‌ی تولد عیسی مسیح بوده است.شناختیمش که در قرن چهارم میلادی، در برگزاری آیین متیرا یا مهر، جشن یلدا از بزرگ‌ترین آیین‌های ساکنان خاور میانه شده است.می‌شناسیمش که بعد از حمله‌ی اعراب در قرن اول هجری شمسی به ایران، چه تلاش‌ها شد که برگزاری این آیین ملی را محدود کنند، ولی ایرانیان حتا مخفیانه هم شده، یلدا را در خانه‌ها و زیرزمین‌ها برگزار می‌کردند.شناختیمش که در آغاز قرن سوم هجری شمسی، وقتی که صفاریان موفق به رسمی کردن «زبان فارسی» به‌جای «عربی» شدند، مهرگان و سده، یلدا، چهارشنبه‌سوری و نورور، مهم‌ترین آیین‌های ملی و مشترک تمام ایرانیان با اقوام و ملیت‌های گوناگون شدند. می‌شناسیمش که به قصه، افسانه، روایت و ادبیات فارسی راه یافت. دیده‌ایم که چه‌ها در وصف‌اش، در شعر و داستان و ترانه نیافریده‌اند. *شرح یلدا در تمامی قصه‌ها، افسانه‌ها، شعرها، ترانه‌ها و نقالی‌ها، سفر از طولانی‌ترین تاریکی به سوی گرامی‌ترین روشنایی‌ها در زندگی فردی و اجتماعی‌مان است. به‌راستی که چه آیین فلسفیِ زیبایی را در تبیین حیات اجتماعی‌مان گرامی‌ می‌داریم. بی‌سبب نیست که آیین یلدا در سفر طولانیِ بیش از دو هزار ساله‌اش، در عبور از انبوه شداید یخین جنگ و روز جهانی عدالت اجتماعی...

بهار و هرچه در او هست صورتند و تو جانی...همایون‌باد نوروز مبارک‌دم*زمین به‌انتظار تو گشتتویی تویی خجسته‌ی عید *نوروز۱۴۰۲سعید عبداللهیبرچسب‌ها: نوروز ۱۴۰۲ روز جهانی عدالت اجتماعی...

ای عشق*س. ع. نسیم*زمین بی‌تو چرا می‌گردد؟ ای عشق!زمان بی‌تو چرا می‌چرخد؟ ای عشق!غیاب تو به‌ دور ماه و خورشیدبه این گرداب خون می‌ارزد؟ ای عشق؟*۱۱ فروردین ۱۴۰۲برچسب‌ها: دو بیتی روز جهانی عدالت اجتماعی...

تفاوت دو نگرش پویا و ایستا در چیست؟* سعید عبداللهی*اصل پایه‌یی برای نگرش به تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی یک جامعه، دیدن آن‌ها در بستر پیشرونده‌ی تاریخ با سمت‌وسوی تکامل اجتماعی است. از این منظر، تحولات اجتماعی در جوامع بشری هیچ‌گاه روندی ثابت و یک‌سان ندارند؛ گاه در شتاب و پیشروی‌اند، گاه در آرامش و سکون و گاه در نبرد با موانع و سدها. برآیند این شتاب‌ها و سکون و چکاچک‌ها در بستر تاریخ، رو به جلو و تحقق مرحله‌یی از تکامل‌شان است. یک مثال روشنگر از قرون وسطا که بسیار شبیه وضعیت ایران است، پاسخ می‌دهد که تفاوت دو نگرش پویا و ایستا در چیست:در فاصله‌ی قرن چهارم تا اواخر قرن پانزدهم میلادی ــ معروف به قرون وسطا یا میانه ــ‌ حاکمیت سیاسی فئودال و سلطه‌ی مذهبی کلیسا دست در دست هم، تاریک‌ترین قرن‌ها را علیه هرگونه آزاداندیشی و باورهای فلسفی و علمی، بر اروپا مستولی کرد.یک نگرش استاتیک و صوری استدلال می‌کرد که ظاهر جامعه می‌گوید حاکمیت خودکامه‌ی سیاسی و مذهبی همراه با سکون و سکوت اجتماعی است. یک نگرش دینامیک و پویا تمامی آن تحولات میان حاکمیت و جامعه را در بستر جوشان تکامل اجتماعی می‌دید.در آن‌جا روند طبیعیِ پیشرفت اندیشه و تکنولوژی و علم و فلسفه به‌مثابه رودخانه‌یی متلاطم به دیواره‌ی صخره‌ی حاکمیت سیاسی و مذهبی برخورده بود. آن رودخانه فقط به شکست صخره و عبور فکر می‌کرد و هر دم در تکاپوی ضربات کاری برای آزاد شدن انرژی‌هایش بود در حالی که آن‌چه چشم را پر می‌کرد، دیواره‌ی صخره و سلطه‌ی آن بود. از منظر تکامل اجتماعی تردید نبود که رودخانه با انرژی بالنده‌اش منطبق بر پیشرفت طبیعی و ترقی در بستر تاریخ است و صخره منطبق بر جزمیت سکون و بازدارندگی، بی‌هیچ راه کاری برای پاسخ به رودی که حیات ط روز جهانی عدالت اجتماعی...